تعریف بهبود فردی و توسعه فردی؟
بهبود فردی و توسعه فردی عبارتست از پرورش مهارت‌هایی که فرد را قادر می‌سازد تا اهدافش در جهت شکوفایی حداکثری توانمندی‌های بالقوه خود را به درستی تعیین کند و برای تحقق آنها برنامه‌ریزی کرده و گام‌های عملی بردارد. بهبود فردی یک فرایند توقف ناپذیر در طول زندگی است. اولین گام در راستای بهبود فردی و توسعه فردی، مدیریت زمان، انرژی و تمرکز است. منظور از بهبود یعنی بهتر کردن آن مهارتی که داریم و منظور از توسعه یعنی کسب مهارتی که فعلا نداریم.
هدف از ایجاد این صفحه کمک به شما برای تعیین مهارتهای لازم برای رسیدن به اهداف زندگی‌تان و بالا بردن کیفیت آن است. انتخاب‌ها و تصمیمات مثبت و موثر در زندگی، زمینه ساز توانمندسازی فردی شما در آینده است. توجه کنید که توسعه فردی و توانمندسازی فردی دو مقوله در هم تنیده و دارای هم پوشانی بوده و شما بایست هر دو مفهوم را مورد توجه قرار دهید. به صفحه ما در مورد توانمندسازی فردی نیز نگاه کنید.
تئوری‌های بهبود فردی و توسعه فردی
ایده‌های زیادی پیرامون بهبود فردی وجود دارد. در اینجا یکی از معروف‌ترین ایده‌ها به نام تئوری خود‌شکوفایی آبراهام مزلو، سال ۱۹۷۰، را معرفی می‌کنیم. این تئوری می‌گوید هر انسان در مسیر بهبود فردی خود، نیازهایی سلسله مراتبی دارد که بایست مرحله به مرحله در قالب فرایندی به نام “خود شکوفایی” برآورده شوند.
با نگاهی به هرم فوق متوجه می‌شوید که نیازهای یک انسان در مسیر رشد و توسعه فردی به خوبی دسته بندی شده است.
اما یک اشکال اساسی به این نظریه وارد است و آن هم اینکه، این نیازها لزوما سلسله مراتبی نبوده و به این معنی نیست که هر فرد تا نیازهای سطح پایین خود را ارضا نکند سراغ نیازهای بالاتر نمی‌رود! واضح است که برای سلسله مراتبی بودن این نیازها مثال‌های نقض فراوانی می‌توان نام برد. در کشور ما آیا کسانی که در دفاع از میهن در برابر تجاوز بیگانه جنگیدند و کشته شدند، لزوماً همه نیازهای اولیه خود را کاملاً ارضا کرده بودند؟!!
آیا ارضای کامل همه نیازهای اولیه و فیزیولوژیک تضمین کننده افزایش انگیزه فرد در حرکت به سمت ارضای دیگر نیازهای او و رسیدن به مرحله خود شکوفایی است؟!
به نظر می رسد بهتر است برای استفاده از نکات مفید این نظریه و رفع اشکالات ناشی از تفکر سلسله مراتبی، هرم مزلو را بصورت چارت در نظر بگیریم.
جنبه های مختلف بهبود فردی و توسعه فردی
بهبود و توسعه را می‌توان به دو جنبه اصلی جسمی و ذهنی تقسیم‌بندی کرد. البته واضح است که جنبه‌های روانی و روحی نیز بایست مورد توجه قرار گیرند، ولی این جنبه‌ها بصورت کاملا تخصصی توسط روانشناسان و علمای دینی مورد کاوش و بررسی قرار می‌گیرند. در تعالیم توسعه فردی می‌توان از راهنمایی‌های این اساتید بهره‌مند شده و در مواقعی که مشکلات عمیقی در مخاطب وجود دارد بایست مستقیماً به آنها ارجاع داد.
بهبود و توسعه جسمی
بهبود و توسعه جسمی شامل مباحث مربوط به سلامتی و آمادگی جسمی است. در حوزه سلامتی، مواردی از قبیل تغذیه، پیشگیری و درمان بیماری‌ها، سبک زندگی و خواب و استراحت مورد بررسی قرار می‌گیرند. با توجه به اینکه مشکلات افراد عموما ناشی از عمل نکردن به توصیه‌های اولیه و بنیادین در حوزه سلامتی و آمادگی جسمانی است، بنابراین راهنمایی مخاطب در سطح نخست نیاز به اطلاعات عمیق در این دو حوزه نداشته و مربی بایست تمرکز خود را روی اثر بخشی تعالیم قرار دهد. در موارد خاص می‌توان مخاطب را به متخصصین مربوطه در این دو حوزه ارجاع داد.
بهبود و توسعه ذهنی
حوزه مربوط به توسعه ذهنی بسیار گسترده بوده و از جمله مباحث مطرح در آن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مدیریت زمان، انرژی و تمرکز (اولین گام و اساسی‌ترین مرحله در توسعه فردی)
- مدیریت استرس، افسردگی، اضطراب و خشم
- عزت نفس و اعتماد به نفس
- مهارتهای یادگیری، مطالعه، حل مسئله، حافظه و خلاقیت
- مهارتهای دیجیتال
- کنترل ذهن، تفکر مثبت و خوش‌بینی
- مهارتهای ارتباطی، انگیزش و رهبری
- مهارتهای ارائه و سخنرانی