اضطراب واکنش طبیعی انسان‌ها در برابر فشار روانی است. همه‌ی ما در موقعیت‌های تهدیدآمیز یا فشارهای زندگی کم و بیش آن را تجربه کرده‌ایم.
بسیاری از مردم هنگام مواجهه با مشکلات شغلی، قبل از امتحان دادن یا اتخاذ تصمیمات حساس، عصبی و مضطرب می‌شوند. این نوع از اضطراب که توسط فرد کنترل می‌شود، اضطراب طبیعی است.
اما اگر اضطراب به صورت ترس و نگرانی بیش از حد، غیرمنطقی و غیرقابل کنترل باشد و در زندگی روزمره شخص اختلال ایجاد کند، نوعی بیماری روحی جدی محسوب می‌شود. افراد مبتلا به اختلالات اضطراب، ترس، نگرانی، اندوه و پریشانی را به طور مداوم تجربه می‌کنند. اما با درمان آن، اکثر افراد می‌توانند این احساسات را مدیریت کرده و به زندگی عادی برگردند.
بعضی از انواع اضطراب
1.اختلال وحشت زدگی یا پانیک:
شرایطی است که بیمار بدون دلیل مشخصی دچار تشویش‌های شدید و حادی می‌شود که به وحشت بیمار ختم می‌شود. این حالت بیش از چند دقیقه به‌طول نمی‌انجامد. نشانه‌های آن عبارت است از: تنگی نفس، تشدید ضربان قلب، تپش قلب، سرگیجه، احساس خفگی، تعریق، دل آشوبه، احساس حقیقی نبودن، کرخت شدن سر انگشتان، داغ شدن یا سرد شدن، ترس از دیوانه شدن یا از دست دادن کنترل، ترس از مردن.
۲. آگورافوبیا:
مفهوم آن ترس از محیط‌های باز است، اما علت اصلی آن ترس از وقوع مجدد حمله وحشت است. آگورافوبیا سبب می‌شود فرد به افراد و مکان‌های آشنا بچسبد و از آنها فاصله نگیرد و در موارد شدید آن خانه‌نشین شود. این افراد می‌ترسند در موقعیتی قرار بگیرند که دچار حمله شوند و آبروی آنها جلوی دیگران برود.
3. فوبیای خاص:
عبارت است از هراس فراوان و یا اجتناب از یک شی‌ء یا موقعیت ویژه. از جمله موارد فوبیای خاص می‌توان به فوبیای حیوانات، ترس از ارتفاع، فوبیای آسانسور، فوبیای هواپیما، فوبیای پزشک یا دندانپزشک و فوبیای خون اشاره کرد.
4. اختلال اضطراب فراگیر:
اضطرابی است که بیمار در آن به تکرار، تنش و نگرانی را تجربه می‌کند و نمی‌تواند از زندگی خود لذت ببرد. فرد در مورد اکثر مسائل زندگی مانند کار، سلامتی، روابط با همسر و بستگان احساس نگرانی دارد. فرد احساس بی‌قراری، زود خسته شدن، عدم تمرکز، تحریک‌پذیری، تنش‌های عضلانی و دشواری در خواب دارد. این اختلال معمولاً با افسردگی همراه می‌شود.
5. اختلال استرس پس از آسیب:
این اختلال، پس از بروز یک حادثه آسیب‌زننده ایجاد می‌شود. از جمله حوادثی که منجر به این اختلال می‌شود عبارت است از: زلزله، گردباد، تجاوز، تصادف شدید و جنگ. نشانه‌های آن عبارتند از: اندیشه تکراری و ناراحت‌کننده درباره حادثه، کابوس‌های مرتبط با حادثه، بازگشت مداوم خاطره حادثه، تلاش برای اجتناب از احساسات، فعالیت‌ها و موقعیت‌های مرتبط با حادثه، کرخت شدن احساسی، احساس گسستگی از دیگران، بی‌علاقگی به فعالیت‌هایی که در گذشته از آن لذت می‌بردید، دشواری در به‌خواب رفتن، عدم تمرکز، تحریک‌پذیری و حملات خشم.
راه کار های کاهش اضطراب
1.قدرت نفس عمیق را فراموش نکنید
تنفس فعالیتی است که همه انجام می‌دهیم و با این حال کاری است که به ندرت به آن توجه می‌کنیم. تمرکز بر تنفس یکی از قدرتمندترین راه‌های آرامش و ایجاد ارتباط میان ذهن، بدن و روح است. وقتی بر تنفس متمرکز می‌شویم، می‌توانیم میزان استرس خود را کنترل کنیم، خود را آرام کنیم و شفافیت ذهن‌مان را بازیابیم.
هنگامی که غرق در استرس هستید تنها چیزی که حتما باید به یاد داشته باشید این است: سه نفس عمیق. این روش قدرتمند و ساده به کاهش احساس اضطراب و ترس که معمولا هم‌نشین استرس هستند، کمک می‌کند.
2.ارزش خواب خوب شبانه را دست‌کم نگیرید
استرس مزمن قادر است در خواب اختلال ایجاد کند. خواب مستقیما بر همه‌ی جنبه‌های سلامت ما تاثیر می‌گذارد، بنابراین یک شب ناآرام که با غلت زدن به این طرف و آن طرف همراه است می‌تواند میزان استرس ما را به شدت افزایش دهد.
به محیط خواب خود توجه داشته باشید. یک فضای آسوده فراهم آورید که به خوابی آرام کمک کند. با افشاندن مقدار کمی روغن اسطوخودوس بر روی بالش و راه ندادن تلویزیون، کامپیوتر یا وسایل الکترونیکی به اتاق خواب، محیط راحتی را خلق کنید که موجب آسایش و استراحت شما می‌شود.
از خوردن کافئین، الکل یا غذای سنگین در شب خودداری کنید. از کامیپوتر یا برنامه‌های شبانه‌ی تلوزیون دوری کنید و به جای آن به یک موسیقی آرامش‌بخش گوش کنید، مقداری چای سبز بنوشید و ذهن خود را از افکار استرس‌زا خالی کنید.
3.غذاهای آرامش‌بخش را امتحان کنید
وقتی خیلی استرس داریم، بسیاری از ما به دنبال محرک‌هایی مثل قهوه، الکل و غذاهای حاضری برای کسب آرامش می‌رویم. ما باید به ویژه هنگام استرس به غذاهای آرامش‌بخش روی بیاوریم، نه به غذاهای حاضری.
بهترین راه برای افزایش انرژی، مصرف غذاهای سالم و لذیذ است. مصرف غذاهای مغذی که منبع مطمئن تامین انرژی هستند ضامن تندرستی بوده و از بدن در زمان استرس محافظت می‌کنند.
به رژیم غذایی خود توجه داشته باشید. غذایی که می‌خورید می‌تواند زندگی شما را تا حد غیرقابل‌تصوری تغییر دهد.
4.بوی خوش حامل آرامش است
آن بخش از مغز که وظیفه‌ی پردازش بوها را دارد به بخش‌هایی که مخصوص احساسات و خاطرات هستند بسیار نزدیک است. وقتی شما بویی را که دوست دارید، مثلا یک عطر یا بوی یک گل، استشمام می‌کنید به طور طبیعی نفس عمیق می‌کشید که می‌تواند به کسب آرامش کمک کند.
تنها با استشمام اسانس‌ها می‌توانید استرس، اضطراب یا هر ضربه احساسی آنی دیگر را به حداقل برسانید.
5.مراقبه، یوگا و عبادت
دقیقه عبادت، یوگا یا مراقبه در روز باعث کاهش میزان استرس و بهبود سلامت روان می‌شود. تمدد اعصاب و انجام امور معنوی برای مدیریت استرس حیاتی است. ممکن است عجیب به نظر برسد اما یکی از بهترین کارهایی که می‌توانیم در مواقع استرس شدید انجام دهیم این است که کار خاصی نکنیم یعنی ساکن بمانیم، سکوت کنیم و به مراقبه بپردازیم.
6.انرژی خود را مدیریت کنید
شما در هر دقیقه از روز با فرصت‌هایی روبه‌رو می‌شوید که یا از شما انرژی می‌گیرند یا آن را تجدید می‌کنند.
روابط منفی، محیط‌های منفی، بدگویی و تفکر منفی انرژی شما را تخلیه می‌کنند. از سوی دیگر روابط سالم، محیط‌های سازنده، تفکر مثبت و شرکت در فعالیت‌های نشاط‌آور انرژی شما را افزایش می‌دهند.
7.خنده بهترین دوا است
خندیدن راهی شگفت‌انگیز برای آزاد کردن هر چه بیشترِ اندروفین در بدن است. با دوستان‌تان دور هم جمع شوید و با هم بخندید. یک فیلم بانمک که حس خوبی دارد تماشا کنید. وقتی دچار استرس می‌شوید، خنده قادر است به سرعت مقداری از انرژی منفی را از شما دور کند.
8.زمانی را به خوشی‌های ساده اختصاص بدهید
غالبا وقتی تحت تاثیر استرس قرار می‌گیریم، ساده‌ترین کارها قادرند بینش و حتی خُلق ما را بهتر کنند. وقتی غرق در استرس هستید، زمانی را به خوشی‌های ساده بگذرانید. تعجب‌آور است که چقدر قدم زدن در ساحل می‌تواند کمک‌کننده باشد. دیدن طلوع و غروب خورشید می‌تواند ما را از زندگی روزمره دور کند. همچنین رفتن به طبیعت و قدم زدن در یک پارک یا جنگل زیبا ما را با اطراف‌مان آشتی می‌دهد. این کارهای ساده عمیق‌ترین و اثرگذارترین راه‌حل برای همه نوع استرس محسوب می‌شوند.
نَه گفتن را بیاموزید تا از این طریق مرزهای روشنی برای خود ترسیم کنید و انتخاب‌های مثبتی در همه زمینه‌های زندگی داشته باشید تا استرس خود را تسکین دهید. سالم و فعال نگه داشتن بدن روشی نتیجه‌بخش برای تخلیه روح خسته و پرملال است.
استرس کنترل‌نشده بر سلامت شما و بر خانواده‌ی شما اثر نامطلوب دارد و کیفیت زندگی‌تان را پایین می آورد. وقتی شما به تندرستی بدن، ذهن و روح خود اهمیت بدهید، برای خانواده و کسانی که دوست‌شان دارید به عنوان مظهر عزت نفس شناخته می‌شوید. بدانید که توانایی شما در مدیریت استرس تعیین‌کننده‌ی کیفیت زندگی‌تان خواهد بود.